SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS ENVANTER ÇALIŞMALARI
Somut Olmayan Kültürel Miras UNESCO tarafından toplumların grupların ve kimi durumlarda bireylerin kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları bir uygulamalar, temsiller, anlatımlar bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar gereçler ve kültürel mekanlar olarak tanımlanmaktadır.
Ülkemiz Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO tarafından 2003 yılında yapılan Somut olmayan Kültürel Sözleşmesi’ne 2006 yılında taraf olmuştur. Sözleşmeye taraf olunmasının ardından Bakanlığımız Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, icracı birim olarak belirlenmiş ve ülkemiz sınırları içinde Mirasın Korunması kabul edilmiştir.
Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünce Somut Olmayan Kültürel Miras Envanteri ve Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri olmak üzere iki çeşit envanter çalışması yürütülmektedir.
SOKÜM” özellikle;
a) Somut olmayan kültürel mirasın aktarılmasında taşıyıcı işlevi gören dille birlikte sözlü gelenekler ve anlatımlar,
b) Gösteri sanatları,
c) Toplumsal uygulamalar, ritüeller ve şölenler,
ç) Doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar,
d) El sanatları geleneği
alanlarını kapsar.
(2) Bu kapsamda;
a) Âşık-Ozan, Halk Şairi/ Kalem Şairi ve Zâkir,
b) Mahalli Sanatçılar ve Geleneksel Çalgı Yapımcılığı,
c) Geleneksel El Sanatı ve Türk Süsleme Sanatları Sanatkârları,
ç) Geleneksel Tiyatro Sanatı ve Sanatçıları
dalları üzerinde durmaktadır.
Toplantıda şu kararlar alınmıştır:
Genel Müdürlüğümüzce oluşturulan Uzmanlar komisyonu;
13 Haziran 2014 tarihinde toplanarak Somut Olmayan Kültürel Miras İl ve Ulusal envanterine kaydedilecek unsurları belirlemiştir. Envanter çalışmaları kapsamında İl Müdürlüğümüzden bu güne kadar teklif edilmiş olan unsur komisyonca değerlendirilmiş ve sonuçlar aşağıda sıralanmıştır:
Somut Olmayan Kültürel Miras olarak değerlendirilen 7 unsurun (evrakı tam olan üç unsur ile tespit formundaki eksiklikleri giderilmesi gereken 4 unsur) Somut Olmayan Kültürel Miras İl Envanterine kaydedilmesi uygun bulunmuştur.
İl Envanterine alınan 7 unsurdan 4’ü Ulusal Envantere alınmıştır.
“Ceviz ezmesi” ve “Burdur şiş” gibi mutfak alanında yapılan tekliflerde, sadece tarifin verilmesi yeterli olmamakta konunun Somut Olmayan Kültürel Miras olarak değerlendirilebilmesi için geleneksel kültürdeki yeri önemi ve varsa törensel boyutuna tespit formunda detaylı olarak yer verilmesi gerekmektedir. Bu nedenle söz konusu teklifler tespit formları bu bilgileri içerecek şekilde;
Seyirlik oyun başlıklı formda bahsedilen oyunlara ilişkin detaylı bilgileri içerecek şekilde her bir oyun için ayrı olmak üzere yeniden düzenlenerek Genel Müdürlüğümüze iletildikten sonra değerlendirilmeye alınacaktır.
Masal başlıklı teklif ise Uzmanlar Komisyonunun bir sonraki toplantısında değerlendirmeye alınacağı bildirilmiştir.
Tanımı yetersiz olan
Boğaz Hadası
Yünüm
Alaca Dokumaları
Teke Zortlatması
Masal
unsurlarının geleneksel kültürdeki yeri önemi ve varsa törensel boyutuna yer verilerek tespit formunun tekrar düzenlenmesi ve
Ceviz Ezmesi
Burdur Şiş
Seyirlik Oyunun
Geleneksel Kültürdeki yeri, önemi ve varsa törensel boyutlarıyla yeniden düzenlenerek teklif edilmesi
Ayrıca
-Boğaz Hadası (İl Envanteri/ Ulusal Envanter)
-Sipsi (İl/ Ulusal Envanteri)
-Yünüm (İl/Ulusal Envanter)
-Serenler Zeybeği (İl /Ulusal Envanteri)
Alaca Dokumaları (il Envanteri)
Kütük Atma (İl Envanteri)
Teke Zortlatması( İl Envanteri)
Somut Olmayan Kültürel Miras İl Envanterine kayıtlı olan 7 unsurdan ulusal envantere kaydedilen 4 unsurun WEB sitemizden duyurusunun yapılması kararlaştırılmıştır.
“Somut Olmayan Kültürel Miras” ve “yünüm” unsurunun tanımıyla ilgili sunum yapılmıştır.
Tanımı yetersiz olan ve yeniden teklif edilmesi gereken unsurların diğer toplantıda hazırlanarak teklif edilmesi kararlaştırılmıştır.
Ayrıca Habib Özyurt, Sabri Özdemir, Yusuf Gök, Mehmet Ali Kayabaş‘ın Yaşayan İnsan Hazinesi olarak teklif edilmesi; maşala, göce, çam sakızı, İki telli cura, uzun hava, gelin başı, yas ve ziyafet gecesinin tespit formlarının doldurularak teklif edilmesi gündeme alınmıştır